Konstytucja biznesu została podpisana przez Prezydenta w ostatni piątek, 23 marca. Przypomnę, że pakiet ten tworzy 5 ustaw (tzw. pięciopak) uchwalonych 6 marca 2018 r.:

Prawo przedsiębiorców; o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy; o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców; o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej.

Jeżeli chcesz zapoznać się z treścią ustaw, linki znajdziesz poniżej:

Konstytucja biznesu a przedsiębiorca zagraniczny

O tym co nas czeka po wejściu w życie tych przepisów piszemy od kilku tygodni i będziemy pisać jeszcze jakiś czas. Warto jednak przypomnieć, jakie ważne zmiany przyniesie najważniejsza z tych ustaw, czyli Prawo Przedsiębiorców:

Działalność nieewidencjonowana

Będzie to nowy rodzaj działalności w małym rozmiarze, bez obowiązku rejestracji, działalność ta nie będzie uznawana za działalność gospodarczą i nie będzie rodzić obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenia społeczne.

Ulga na start

Każdy początkujący przedsiębiorca może być zwolniony z obowiązku uiszczania składek na ubezpieczenie społeczne przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. A potem przez następne 24 miesiące będzie mógł korzystać dodatkowo z ulgi tzw. „małego ZUS”.

Zawieszenie działalności gospodarczej

Instytucja zawieszenia działalności gospodarczej będzie bardziej elastyczna, można będzie zawiesić działalność bezterminowo albo na dowolny okres.

Poza tym w pakiecie Konstytucja biznesu jest cały szereg innych, ciekawych rozwiązań, jednak wiele z nich to powtórzenie tego, co obecnie obowiązuje. Ponadto wiele z tych przepisów jest adresowana do organów, zatem minie wiele miesięcy, zanim się „przyjmą”.

I właśnie o tym będziemy pisać na blogu. Zapraszamy. Jeżeli nie chcesz przeoczyć żadnego wpisu, możesz je subskrybować, pole jest po prawe stronie.

Tymczasem Konstytucja biznesu czeka na publikację. Po opublikowaniu będzie wiadomo, kiedy wejdzie w życie.

Konstytucja biznesu zmienia uwaga – 188 innych ustaw i dwie uchyla. O tym, co zniknie z naszego porządku prawnego, już pisałem:

Jakie ustawy stracą moc po wejściu w życie Konstytucji biznesu

Ale zmiana tak ogromnej ilości ustaw może wprowadzić zamieszanie w sporej ilości rozporządzeń. Zasada jest bowiem taka, że zmiana przepisu, na podstawie którego wydane zostało jakieś rozporządzenie, powoduje również utratę mocy tego rozporządzenia. Skoro bowiem zmienia się treść delegacji do wydania przepisów wykonawczych, to nie powinno ich być.

Taka sytuacja występuje właśnie w przypadku pakietu ustaw tworzących tzw. Konstytucję biznesu.  Ilość zmian, wprowadzanych ustawą Przepisy wprowadzające jest tak duża (188 ustaw jest zmienianych), że niektóre z nich mogły doprowadzić do eliminacji wielu rozporządzeń albo przynajmniej wątpliwości co do zakresu ich obowiązywania.

Przykład

Prześledźmy to na przykładzie ustawy o gospodarce nieruchomościami

W art. 175 ust. 5 tej ustawy zawarta jest delegacja dla Ministra „właściwego do spraw instytucji finansowych” do wydania rozporządzenia w sprawie szczegółowego zakresu ubezpieczenia obowiązkowego rzeczoznawców majątkowych.

A ustawa wprowadzająca Konstytucję biznesu zmienia właśnie art. 175 ust. 5 ustawy o gospodarce nieruchomościami. Zmiana jest w zasadzie symboliczna i polega na odesłaniu do ustawy 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (też wchodzącej w skład pięciopaku) w miejsce uchylanej ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej. Ala zmiana to zmiana.

Teoretycznie zatem rozporządzenie w sprawie tych ubezpieczeń powinno utracić moc. I żeby zapobiec tej sytuacji ustawodawca w przepisach wprowadzających przewidział następujące rozwiązanie:

Art. 216. Dotychczasowe przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 175 ust. 5, art. 181 ust. 4 i art. 186 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 45 zachowują moc do dnia wejścia w życie przepisów wykonawczych wydanych na podstawie odpowiednio art. 175 ust. 5, art. 181 ust. 4 i art. 186 ust. 4 ustawy zmienianej w art. 45, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, jednak nie dłużej niż przez okres 12 miesięcy od dnia wejścia w życie niniejszej ustawy, oraz mogą być zmieniane na podstawie tych przepisów.

Czyli rozporządzenie wydane na podstawie zmienianego przepisu zachowuje moc obowiązującą jeszcze przez rok i może być dostosowane do nowych przepisów.

I podobne rozwiązanie przyjęto we wszystkich 20 sytuacjach, gdy zmienia się przepis upoważniający jakiegoś ministra do wydania rozporządzenia. Dzięki temu unikniemy chaosu a administracja będzie miała czas na przygotowanie przepisów.

Limit transakcji gotówkowych. Miałeś kiedyś z tym do czynienia? W Polsce od wielu już lat płatności pomiędzy przedsiębiorcami muszą być dokonywane przez rachunki bankowe. Nie dotyczy to na szczęście wszystkich płatności, ale tylko takich, które przekraczają pewien próg istotności.

Limit transakcji gotówkowych

Do końca 2016 r. próg ten wynosił równowartość kwoty 15.000 euro. Jednak od początku 2017 r. został obniżony do 15.000, ale złotych.

Kwestię tę reguluje obowiązujący jeszcze art. 22 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który brzmi tak:

Dokonywanie lub przyjmowanie płatności związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą następuje za pośrednictwem rachunku płatniczego przedsiębiorcy, w każdym przypadku gdy:

1) stroną transakcji, z której wynika płatność, jest inny przedsiębiorca oraz

2) jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę wynikających z niej płatności, przekracza równowartość 15 000 zł, przy czym transakcje w walutach obcych przelicza się na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień dokonania transakcji.

Pamiętaj, skoro do ustalania progu liczy się transakcję, to płatności częściowe w gotówce i tak będą naruszać ten przepis. Liczy się wartość transakcji a nie wysokość płatności.

Skutki przekroczenia limitu 15.000,- zł

A jakie sankcje grożą za płatności gotówką powyżej limitu 15.000 zł? Nie się to sankcje karne, ale jeszcze gorsze, czyli podatkowe.

Otóż zgodnie z przepisami ustaw podatkowych:

podatnicy nie zaliczają do kosztów uzyskania przychodów kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca transakcji określonej w art. 22 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2016 r. poz. 1829, 1948, 1997 i 2255 oraz z 2017 r. poz. 460 i 819) została dokonana bez pośrednictwa rachunku płatniczego.

Tak brzmi przepis art. 15d ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (CIT). Analogiczne brzmienie ma art. 22p ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PIT).

Ustawy podatkowe idą nawet jeszcze dalej, bo z płatnością gotówką powyżej 15.000,- zł zrównują nabycie lub wytworzenia środków trwałych oraz nabycie wartości niematerialnych i prawnych.

Czy Konstytucja biznesu zmieni coś w tym zakresie?

Odpowiedź na to pytanie jest prosta.

Zasada została utrzymana. W Prawie przedsiębiorców jest bowiem art. 19, który brzmi identycznie jak cytowany powyżej art. 22 ustawy o swobodzie działalności. Nie warto go zatem powtarzać. Cała ustawa jest tutaj.

Ustawa wprowadzająca zmienia też obie ustawy podatkowe – o CIT i PIT. Po wejściu w życie Konstytucji biznesu przepisy odsyłać będą do limitu z art. 19 Prawa przedsiębiorców.

Innymi słowy – stan prawny nie ulegnie zmianie ani na jotę. Nadal pamiętaj, że jak zapłacisz gotówką powyżej 15.000,- zł to fiskus może wyrzucić taką fakturę z kosztów uzyskania przychodu.

Jednym ze skutków wejścia w życie Konstytucji biznesu ma być „stopniowa likwidacja numeru REGON. Podstawowym numerem identyfikującym przedsiębiorcę ma być NIP”. To cytat ze strony Ministerstwa Rozwoju.

I ucieszyłem się, jak to przeczytałem, bo od dawna nie widzę sensu stosowania numeru REGON. Jest przecież NIP i KRS.

Co to jest REGON?

Samo wyrażenie REGON ma dwa znaczenia:

To po pierwsze akronim od nazwy REjestr GOspodarki Narodowej. To taka centralna baza danych prowadzona przez Prezesa GUS. Ale powszechnie znane jest drugie znaczenie – czyli numer identyfikacyjny właśnie w tym rejestrze REGON. Co do zasady numer REGON ma 9 cyfr (ale czasami 14).

Wpisowi do REGON podlegają wszystkie osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą (w tym prowadzące indywidualne gospodarstwa rolne) oraz jednostki lokalne tych podmiotów. W sumie uzyskanie numeru REGON jest szybkie i proste. Każdy ma swój niepowtarzalny numer REGON.

Gdzie stosuje się numer REGON?

Obecnie dość często, ale tylko przy niektórych czynnościach, zwłaszcza rejestracji w różnych rejestrach. Zasadniczo numer REGON używany jest głównie ze względów statystycznych. Od 2009 r. przedsiębiorca nie musi go umieszczać na dokumentach firmowych czy na pieczątce (ale musi np. numer w KRS).

Co się zmieni?

Na czym polega zmiana wprowadzona przez Konstytucję biznesu? Obszary są dwa: systemowy i szczegółowy.

Ów obszar systemowy polega na tym, że jako zasadę wprowadzono posługiwanie się numerem NIP. Wynika to z art. 20 ust. 1 oraz 4 ustawy Prawo przedsiębiorców:

1. Identyfikacja przedsiębiorcy w urzędowych rejestrach następuje na podstawie numeru identyfikacji podatkowej (NIP).

2. Przy załatwianiu spraw organ może żądać od przedsiębiorcy, dla celów identyfikacji, podania wyłącznie firmy przedsiębiorcy oraz numeru identyfikacji podatkowej (NIP).

Jednak entuzjazm studzi ust. 5:

5. Przepisy ust. 1–4 nie naruszają przepisów odrębnych.

Natomiast obszar szczegółowy polega na tym, że w tych przepisach, które kazały podawać przy różnych okazjach numer REGON obowiązek ten usunięto. Zobaczmy na przykładzie.

Zgodnie z art. 16c ust. 1 ustawy prawo o miarach wykonywanie działalności gospodarczej w zakresie np. instalacji przyrządów pomiarowych wymaga uzyskania zezwolenia. Zezwolenie wydaje Prezes Głównego Urzędu Miar. Zezwolenie wydaje się na wniosek, który zawiera (art. 16c ust. 4 pkt 2):

2)  numer REGON i numer identyfikacji podatkowej;

A po zmianie przepis ten brzmieć będzie tak:

2) numer identyfikacji podatkowej (NIP);

I takich zmian jest wprowadzonych kilkadziesiąt. Ale uwaga, przepisy wykonawcze – czyli różne rozporządzenia – mogą przewidywać np. w formularzach miejsce na REGON. I przepisy te jeszcze przez rok po wejściu w życie ustawy będą obowiązywać.

Ale jest jedno miejsce, gdzie REGON stosuje się na co dzień – księgi wieczyste. Otóż stosownie do przepisów dotyczących prowadzenia ksiąg wieczystych w KW ujawnia się właśnie REGON. Dlaczego? Otóż dlatego, że jego stosowanie było najszersze – np. gminy nie miały numeru KRS.

Czy teraz to się zmieni i w KW będą już tylko numery NIP (bo KRS od niedawna też się stosuje dla osób prawnych)? Nie, numer REGON nadal pozostaje.

REGON nie zniknie zupełnie

Zatem zmiana nie będzie radykalna i numer REGON nie zniknie raz na zawsze. Autorzy projektu wyjaśniają to w ten sposób:

Należy zauważyć, że zmiana ta nie oznacza likwidacji numeru REGON przedsiębiorców czy też odebrania możliwości jego wykorzystywania oraz posługiwania się nim. Jest ona raczej konsekwencją przepisu art. 20 ust. 1 i 4 ustawy PP i na chwilę obecną ma charakter wstępny i uproszczeniowy – postanowiono bowiem odstąpić w szeregu ustaw od obowiązku posługiwania się przez przedsiębiorcę numerem REGON, w szczególności od obowiązku zgłaszania przezeń tego numeru w urzędach, np. przy rejestracji. Zmiany te nie dotyczą jednak wszystkich ustaw, zwłaszcza zaś tych, co do których „eliminacja” numeru REGON wymaga szerszego, dłuższego i bardziej kompleksowego postępowania. Biorąc pod uwagę przepis art. 20 ust. 5 ustawy PP, ustawy odrębne mogą nakładać na przedsiębiorcę także inne obowiązki niż tylko podanie numeru NIP oraz firmy – w konsekwencji takie częściowe rozwiązanie jest obecnie nie tylko dopuszczalne, ale nawet wskazane. Dalsze zmiany w zakresie posługiwania się przez przedsiębiorców numerem REGON będą przedmiotem kolejnych projektów aktów normatywnych.

Czyli przed numerem REGON jeszcze całkiem długie życie…

W końcu wiadomo, kiedy pięciopak ustaw z tzw. Konstytucji biznesu został ostatecznie uchwalony i jaka jest jego treść.

Ale od początku. Po raz pierwszy Sejm uchwalił ustawy w dniu 26 stycznia 2018 r. Zgodnie z treścią przepisów wprowadzających przepisy miały wejść w życie 1 marca 2018 r.

Konstytucja biznesu. Pięciopak ustaw UCHWALONYCH 26 stycznia 2018 r.

Ustawy te trafiły do Senatu, Izby wyższej naszego Parlamentu. A Senat na posiedzeniu w dniu 15 lutego 2018 r. wprowadził zmiany do wszystkich pięciu ustaw.

Konstytucja biznesu a przedsiębiorca zagraniczny

W konsekwencji Sejm musiał zająć się Konstytucją biznesu raz jeszcze. I właśnie 6 marca 2018 r. ustawy zostały uchwalone. I wejdą w życie tak jak proponował Senat, czyli 30 dni od dnia publikacji (co pewnie za chwilę nastąpi).

Poniżej linki do ustaw uchwalonych przez Sejm z poprawkami Senatu (dalsza ingerencja w treść ustaw jest jedynie teoretyczna):

Prawo przedsiębiorców

o Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców

o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy

o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej

Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo przedsiębiorców oraz inne ustawy dotyczące działalności gospodarczej

Czekamy więc spokojnie na publikację.

fot. Kancelaria Sejmu/Krzysztof Białoskórski