Eldiom i substancje chemiczne
Sierpniowa nowelizacja ustawy o substancjach chemicznych wywołała przerażenie wśród wielu firm. Jak się jednak okazało, głównym celem nowych przepisów jest ujednolicenie systemu w całej UE, bez radykalnych zmian w ustawodawstwie polskim. Warto jednak zapoznać się z nowymi regulacjami i do nich dostosować.
Eldiom i substancje chemiczne to niełatwy temat, który ma szczególne znaczenie z uwagi na obowiązek rejestracji tzw. substancji i mieszanin stwarzających zagrożenie dla zdrowia i zagrożeń fizycznych (tzw. system ELDIOM). Z jednej strony wiedza opiera się na składzie substancji chemicznych, z drugiej na znajomości przepisów krajowych i międzynarodowych. Tym pierwszym się nie zajmujemy, a o kwestiach prawnych kilka informacji poniżej.
Ustawa nowelizująca
Od dnia 19 sierpnia 2020 r. obowiązuje ustawa o zmianie ustawy o substancjach chemicznych oraz niektórych innych ustaw. Ustawa uchyla dotychczasowy przepis art. 15 ustawy o substancjach chemicznych stanowiący m. in. o podmiotach obowiązanych do zgłoszenia informacji o mieszaninach i substancjach stwarzających zagrożenie, treści oraz terminie zgłoszenia. W jego miejsce od 19 sierpnia 2020 r. stosujemy art. 9 ustawy nowelizującej. Artykuł ten określa przede wszystkim podmioty obowiązane do rejestracji w ELDIOM, zakres i treść zgłoszenia, a także termin dokonania zgłoszenia.
Z tekstem ustawy można zapoznać się pod adresem: Ustawa o zmianie ustawy o substancjach chemicznych.
Artykuł 9 ustawy nowelizującej odwołuje się w swojej treści do zapisów załącznika VIII rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady WE nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006, zwanego rozporządzeniem CLP. Przepis ten zakreśla również termin jego stosowania, uzależniony od zapisów rozporządzenia.
Rozporządzenie CLP
Odwołanie do rozporządzenia dotyczy kategorii podmiotów oraz terminów, do których należy stosować wskazany art. 9 ustawy nowelizującej. W ustawie stosuje się następujące definicje rozporządzenia:
1) »mieszanina do stosowania przez konsumentów« oznacza mieszaninę przeznaczoną do stosowania przez konsumentów;
2) »mieszanina do zastosowania profesjonalnego« oznacza mieszaninę przeznaczoną do stosowania przez użytkowników profesjonalnych, ale nie w obiektach przemysłowych;
3) »mieszanina do zastosowania przemysłowego« oznacza mieszaninę przeznaczoną do stosowania wyłącznie w obiektach przemysłowych.
Do tych kategorii stosuje się inne terminy, które warunkują odpowiednio stosowanie art. 9 ustawy nowelizującej oraz rozporządzenia. Są to odpowiednio 1 stycznia 2020 r., 1 stycznia 2021 r. oraz 1 stycznia 2024 r.
Podsumowując powyższe, podmiot wytwarzający na terytorium RP lub sprowadzający na terytorium RP mieszaninę stwarzającą zagrożenie do zastosowania profesjonalnego (konsumenckiego, przemysłowego) dokonuje zgłoszenia w ELDIOM, ale ten przepis stosujemy do 1 stycznia 2021 r. (1 stycznia 2020 r. oraz 1 stycznia 2024 r.).
Zgłoszenia w ELDIOM dokonuje się najpóźniej w dniu wprowadzenia mieszaniny do obrotu. W przypadku jej sprowadzenia na terytorium RP – w dniu sprowadzenia. W ELDIOM należy podać informacje zgodne z art. 9 ust. 3 ustawy nowelizującej.
Załącznik VIII do rozporządzenia CLP
Importerzy i dalsi użytkownicy, w rozumieniu rozporządzenia, obowiązani są przestrzegać przepisów załącznika VIII do rozporządzenia CLP poczynając od terminów wskazanych powyżej, odpowiednio do każdej kategorii podmiotów.
Załącznik VIII określa przede wszystkim zakres informacji o podmiotach obowiązanych oraz substancjach chemicznych przekazywanych w zgłoszeniach (np. w ELDIOM). Podmioty, które dokonały zgłoszenia przed wskazanymi terminami, a zgłoszenia te nie spełniają wymogów załącznika VIII mają czas na uzupełnienie zgłoszenia do 1 stycznia 2025 r.
Odpowiedzialność
Za brak zgłoszenia mieszanin stwarzających zagrożenie do odpowiednich organów przepisy prawa przewidują kary grzywny. Przepisy takie znajdują się zarówno w ustawie nowelizującej (art. 10) jak i ustawie o substancjach chemicznych (art. 61). Do tych przepisów odpowiednie zastosowanie mają przepisy ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.
Niektórym firmom mogą umknąć wskazane powyżej przepisy, za co grożą im kary pieniężne. Warto więc zadbać o znajomość prawa, szczególnie w tak specjalistycznych dziedzinach.
