Rozwiązanie i wykreślenie z KRS tzw. „martwych podmiotów”
Rok 2015 rozpoczął się szeregiem nowelizacji ustaw, które wyjątkowo mnie interesują. O tym, że „odświeżono” upadłość konsumencką z całą pewnością już słyszałeś, natomiast być może nie wiesz, że zmieniono również ustawę o Krajowym Rejestrze Sądowym, dodając nowe przepisy art. 25a – 25d. Czego dotyczy ta zmiana? W skrócie – przede wszystkim możliwości doprowadzenia do ustania bytu prawnego tzw. „martwych podmiotów”, bez postępowania likwidacyjnego.
Nowa regulacja stanowi wyjątek od zasady, zgodnie z którą zakończenie bytu prawnego podmiotu inicjuje podjęcie przez właściwy organ uchwały o jego rozwiązaniu, a następnie przeprowadzany jest proces likwidacji mający na celu zakończenie wszystkich jego spraw (w tym ściągnięcie należności i zapłatę zobowiązań). Nowe przepisy są stosowane wyłącznie wobec określonej kategorii podmiotów tj. nieaktywnych i nieposiadających majątku, a do wszczęcia postępowania niezbędne będzie spełnienie choćby jednej z określonych prawem przesłanek. Jakich?
Zgodnie z art. 25a ust. 1 ustawy o KRSie, sąd rejestrowy wszczyna z urzędu postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w przypadku gdy:
1) oddalając wniosek o ogłoszenie upadłości lub umarzając postępowanie upadłościowe, sąd upadłościowy stwierdzi, że zgromadzony w sprawie materiał daje podstawę do rozwiązania bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego;
2) oddalono wniosek o ogłoszenie upadłości lub umorzono postępowanie upadłościowe z tego powodu, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania;
3) wydano postanowienie o odstąpieniu od postępowania przymuszającego lub jego umorzeniu;
Tytułem wyjaśnienia: postępowanie przymuszające polega na wezwaniu do wykonania zaniechanego obowiązku (najczęściej – złożenia sprawozdania finansowego do KRS), nałożeniu grzywny, ponowieniu jej w razie potrzeby, wreszcie ustanowieniu kuratora i rozwiązaniu przedsiębiorcy (tak w skrócie i w dużym uproszczeniu). Samo postanowienie o odstąpieniu od postępowania przymuszającego stanowi również nowość. Sąd może je wydać, jeśli z akt rejestrowych podmiotu wynika, że nie doprowadzi ono do wykonania czynności przez podmiot (czyli np. złożenia wniosku o wpis do Rejestru). Umorzenie postępowania przymuszającego natomiast może nastąpić, jeśli sąd stwierdzi, że jego kontynuacja nie przyniesie spodziewanych efektów.
4) mimo wezwania sądu rejestrowego nie złożono rocznych sprawozdań finansowych za 2 kolejne lata obrotowe;
5) mimo dwukrotnego wezwania sądu rejestrowego nie wykonano innych obowiązków, o których mowa w art. 24 ust. 1.
Przykładem takiego „innego obowiązku, o którym mowa w art. 24 ust. 1” może być np. niezgłoszenie aktualnego składu zarządu czy niepodanie aktualnego adresu siedziby spółki.
Co istotne, zadaniem sądu rejestrowego w toku postępowania o rozwiązanie podmiotu jest zbadanie, czy podmiot ten posiada zbywalny majątek i czy faktycznie prowadzi działalność. Z wnioskiem o udzielenie tego typu informacji może zwrócić się do organów podatkowych, organów prowadzących rejestry i ewidencje publiczne lub innych organów administracji publicznej oraz do organizacji społecznych. Jeśli sąd rejestrowy ustali, że majątek istnieje lub prowadzona jest działalność, umarza postępowanie o rozwiązanie podmiotu wpisanego do Rejestru bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego. Może to zrobić także, jeśli zachodzą inne istotne okoliczności przemawiające przeciwko rozwiązaniu tego podmiotu bez przeprowadzania postępowania likwidacyjnego, w tym w szczególności uzasadnione interesem wierzyciela. Przeszkodą do wydania postanowienia o rozwiązaniu podmiotu nie są natomiast niezaspokojone zobowiązani ciążące na podmiocie wpisanym do Rejestru lub nieściągalne wierzytelności.
Zmiany oceniane są pozytywnie, choć nowelizacja nie jest bez wad i z całą pewnością jej sens zweryfikuje praktyka sądów rejestrowych. Powoływanie likwidatora i tak często bywa zbędne, a jego rola jest iluzoryczna. Bo jakie realne działania może podjąć likwidator, który np. nie posiada dostępu do dokumentacji spółki?
Dzisiaj wyjątkowo nie tylko sprawy osobiste, ale też służbowe przygnały mnie do Warszawy. W związku z tym miało być zdjęcie warszawskiego sądu rejestrowego. Ale kto by tam chciał oglądać budynek sądu 🙂 wrzucam coś przyjemniejszego:
Photo by Terence Seow on Unsplash
